Od 1 stycznia 2023 r. trwa druga tura preferencyjnej sprzedaży węgla gospodarstwom domowym przez gminy lub przez inne podmioty (PPW), które wykonują to zadanie w miejsce gmin. Rządowy program zmierza jednak ku końcowi. Co właściwie oznacza koniec programu

Ministerstwo Aktywów Państwowych, odpowiadając na pismo Izby w lutym, wskazało, że zgodnie z aktualnymi przepisami termin 30 kwietnia wyznacza jedynie koniec możliwości składania zamówień przez gminy lub inne podmioty (PPW) prowadzące sprzedaż do podmiotów wprowadzających do obrotu. Zatem oznacza to, że proces zaopatrywania się w węgiel preferencyjny przez sprzedawców może trwać jedynie do 30 kwietnia 2023 r., jednak sama sprzedaż zakupionego węgla do gospodarstw domowych może odbywać się dalej po tym terminie.

Stanowisko przedstawione przez MAP nie rozwiązało jednak wszystkich problemów. Gminy i PPW prowadzące sprzedaż w modelu preferencyjnym nadal ponoszą ryzyko pozostania z towarem, który nie będzie mógł zostać sprzedany, jeśli nie byłoby już uprawnionych odbiorców zainteresowanych zakupem.

W związku z tym problemem MAP zaproponowało przepisy zmieniające Ustawę o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych. Ich treść została dodana w trakcie prac sejmowych do projektu ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (LINK).

Nowe rozwiązania ustawowe – sprzedaż końcowa.

Z proponowanych przepisów wynika, że gminy i PPW nie będą mogły liczyć na możliwość zwrotu niesprzedanego węgla do państwowych spółek (podmiotów wprowadzających do obrotu). Zamiast tego MAP proponuje nowe rozwiązanie – sprzedaż końcową. Ma ona polegać na możliwości dalszej sprzedaży węgla osobom fizycznym z gospodarstw domowych – jednak na bardziej otwartych zasadach – bez limitów ilościowych i bez względu na lokalizację gospodarstwa domowego.

Oznacza to, że osoby fizyczne z gospodarstw domowych będą mogły nabywać węgiel preferencyjny w każdej gminie i w dowolnej ilości. Jeżeli mają zamiar kupić węgiel od gminy, w której mieszkają, powinni złożyć wniosek o zakup ze wskazaniem ilości węgla, którą chcą nabyć. Ilość ta może wykraczać poza limit 3 ton standardowo obowiązujący w programie. Po pozytywnej weryfikacji wniosku, zakup od gminy będzie można zrealizować.

Poza tym osoba fizyczna w ramach sprzedaży końcowej będzie mogła również zakupić węgiel preferencyjny w ramach sprzedaży końcowej od:

PPW obsługującego teren gminy, w której ta osoba zamieszkuje,

innych gmin, w których ta osoba nie zamieszkuje,

PPW obsługującego teren innej gminy, w której ta osoba nie zamieszkuje.

Powyższe rozwiązanie jest przełomowe – osoba fizyczna z gospodarstwa domowego będzie mogła w ramach sprzedaży końcowej nabyć węgiel od każdej gminy lub każdego PPW w całej Polsce, nie podlegając limitom sprzedażowym. Jedyne, co będzie musiała mieć to zaświadczenie z gminy, w której zamieszkuje, potwierdzające uprawnienie do zakupu preferencyjnego. Zaświadczenie będzie warunkiem sprzedaży końcowej węgla osobie fizycznej, podobnie jak obecnie funkcjonujące zaświadczenia.

Kiedy sprzedaż końcowa będzie realizowana

Program kończy się 30 kwietnia 2023 r., jednak sprzedaż może być nadal realizowana po tej dacie, jeżeli węgiel kupować będą uprawnieni odbiorcy w ramach obowiązujących limitów. W przypadku, gdy gmina (lub PPW) stwierdzi brak takich odbiorców, na mocy procedowanych przepisów będzie mogła ogłosić realizację sprzedaży końcowej – jednak nie wcześniej niż 1 maja 2023 r.

Ogłoszenia mają być zamieszczane w BIP gmin – mogą dotyczyć albo sprzedaży końcowej przez gminę albo zawierać informację o sprzedaży końcowej prowadzonej przez PPW.

Po zamieszczeniu ogłoszenia, osoby fizyczne będą mogły składać wnioski o zakup lub wnioski o wydanie zaświadczenia. W proponowanej treści przepisów wskazano, że wnioski mogą być składane maksymalnie do 30 czerwca 2023 r., natomiast sama sprzedaż końcowa może być realizowana do 31 lipca 2023 r.

Jaki jest status przepisów

Proponowanymi przez MAP rozwiązaniami zajmie się Senat na posiedzeniu 29-30 marca 2023 r., a następnie Sejm około połowy kwietnia. Będziemy monitorować przebieg prac legislacyjnych w tym zakresie. Jeżeli jednak przepisy zostaną uchwalone w niezmienionym kształcie, będziemy mieli do czynienia z dodatkową turą sprzedaży preferencyjnej węgla – otwartą dla wszystkich gospodarstw domowych, pozbawioną limitów ilościowych oraz zmierzającą do definitywnego wyprzedania pozostałego węgla.